Cuaca jo’ong bbawöh payong awang makéng sarak ggipong atah daong pohong kerekuk, dari jaoh napök kapas langit ggulong gelak dari celöh dahang pohong setor. Daung nyör kkelik ddalang cahaya lampu jalang bila hujang turong ritik-ritik, anging nniup kecang dari jaoh ssinör jari kilat. Mat Spröng löpak lökang besör ttepi stèséng bah terus lari kejör asap löri kecik sarak denge barang setimbong bbawöh kaing kènbèh di belakang. Hujang making kasör, örang-örang jjaje pape mula tèbèng gerè denge kaing plastik biru, kuning, mèröh, ssèlök naik bila kena mbuh anging hök mari denge kilat: ceröh tanöh, bumbong rumoh, orang, serema kena mandi cahaya putéh pucat. Mat Spröng ngellik belakang löri sapöh bila gerudung bbunyi guroh.
Bila reda sikik Mat jemba terus, ngèllök tèksi, ngèllök basika budök-budök bbukuh baju hujang plastik. Kaki dia harong air ttakong ddalang lekök, selipar jepung lekat ddalang selok ddènèr, bila dia tarik kaki naik, selipar jepung kelecak barak nneting macang kör mainang géng budök-budök. Mata Mat tèngök ddepang, göbör ccapor gerang. Bila dapat sebelöh selipar ddalang tangang dia pelèköng terus kena benda bbönggök bulat bbawöh kènbèh.
“Adooh!” bbunyi suara serök, kkejuk. Dua belöh tangang keluör ggagar ddalang cahaya separoh napök, lidi kasör hujang turong bbunyi bberèk atah payong, orang lari basöh jjerok. Mat sèlök kènbèh, napök budök ggösök ppala ttepi timung cina ssusong setimbong.
“Mamak Ndok béng Awang!” Mat jereköh. “Aku nök repéh tekök mung macang ppala cölök!”
Mat Spröng mata-mata gelak Teganung ddiri ccegak ttepi pagör belakang löri Murtuja bin Mohamad Salim. Tangang dia senjöh tekök baju budök hök dok tengöh gelepör gelenyong, dada Mat ddebör dak-dak. Bila budök di belakang lori cuba nök naik, Mat sèkèh ppala dia sekali; tangang dia naik sekali lagi, turong jjadi sebutir debök
Pitu depang sebelöh penumpang löri bbuka, keluör budök ppuang kèlèk kaing ddalang bukusang batik.
“Ayöh!”
Mat Spröng lembèk lutut, jatoh ccakong ttepi tayar celok löri. Mata dia basöh, hujang turong kena tiup anging kkibör macang kaing jjemör ggalöh; baru rasa kaki dia kècök bila ssepak batu tajang atah tanöh, baru tangang rasa nnelah bila jatoh ssèmbak tali guning dekat gerè Mök Nöh jjua paéh, baru dada rasa ddebör naik se’eh, baru dia ingak dunia ning bulat ggètèl, mmusing ligak.
Air ujang turong nnèlèh bbira mata Mat, tapi air ujang bukang rasa maséng, jernèh. Döh dekat lima tahong orang dök panggil dia Ayöh.
* * * Pagi turong macang cahaya kertah perada di Kuala Teganung. Air kkelik di pelabohang, matahari ssinor lik-lik atah atap bata rumöh-rumöh tinggi, ssinör ceröh di atap zéng, nnari galök di cerming mata hitang Cik Kalèh. Di muka Kuala lepah semalamang hujang ribot udara rèngang segör turung, Tok nnambang mmusang pong napok manis sikik.
“Guane Mak, aku dengör mung debök belakang budök Ndok tu sapa kerlök batu dia.” Punggong Cik Kalèh ggèlèk atah sèla tèksi sambil dia pèro masok ddepang keda Baboo jjalang Kapong Ttani. Bibir dia senyung ssengèh, said baju dia tajang buléh buak hiris kertah.
“Mung ccakak bbaik ddepang anök ppuang aku ning, Lèh!” Mat beraléh atah kusyéng tèksi, dia èsök punggong rapat denge Munöh.
“Tapi mölèk sunggoh mung uting selipar jepung kena betol-betol ppala ötök budök darak tu,” Cik Kalèh ppaléng ke aröh penupang tèksi dia. Senyung dia lèbör buléh lalu sebuöh bah.
“Nasib baik aku dök paka capal malang tadi, Lèh, kalu tidök bicuk ttönjö ppala budök jjadöh tu!” Mat Spröng tèngök anök dia. Puah.
“Tapi,” kata Cik Kalèh, sambil muka dia ppaling ke timbong kayu dök jauh dari Masjid Abidéng. “Guane tiba-tiba mung tahu dia ada belakang löri Murtuja béng Mohamad Saléng?”
“Aku ingak kata Ustad Lèh,” jawab Mat, mata dia beraléh jauh ke Padang Malaya. “Dia kata dunia ning döh bbalék, kadang-kadang bila mung pusing baru mung dapat.”
Cik Kalèh garu ttiök, ccengang sejuruh dengör kata-kata Mat.
“Ggininglah,” Mat tamböh. “Bila mung gatéh ddepang stèséng bah tu aku dök tau nök tuju duana. Bila aku napök tulisang ‘LORI MURTUJA’ ddepang kita, aku ikut kata Ustad Lèh, aku susong balek tulisang tu, belakang ddepang, bbalik bbelöh, jjadi perkataang laing. Aku dapak, ‘Mari tuju lör…’
Cik Kaleh tengok ccengang. “Tu macang ilmu dari kitab Tajul Molok.”*
“Betol Lèh,” kata Mat. “Aku tau selalu tu alamak suroh aku ikot. Le ning banyök orang bbaca bok, Lèh, tapi jarang hök pahang isi ilmu kitab.”
Matahari pagi kerabak langit mmacör atah pasör. Dari jauh jarong jang besör Keda Payang tunjok kurang lima minit pukö pak.
“Tu lah aku terjung dari tèksi mung tu Lèh,” kata Mat. Aku dengör macang Ustad Lèh dok kata ‘Mari tuju löri…Mari tuju löri…’”
“Tapi Ayöh kena dia selalu bila dia keluör dari nnusuk bbawöh kènbèh…” sapok Munöh, ppala dia ttèlèng ke aröh Mat.
“Kalu mung ikut dia Mèk, abih lah mung, jahanang nye ambék di örang darak.” Ppala Mat ngilling sambil mata dia ttenung ke anök.
* * *Ddalang keda köpi bbucu dèrèt gedöng batu ddepang bulatang raungèbauk Keda Payang. Dari belöh barak muka jang besör tunjok kurang ssuku puko nang. Cik Kalèh siyèk röti bakör ttangang dia, dia cicöh ddalang kuöh.
“Satu hari,” kata Mat Spröng, “serema orang Malaya akang tiru kita di Teganung, makang satay pagi-pagi denge röti bakör cicöh kuöh kacang.”
Cik Kalèh mamöh röti garing sambil mata tèngök Mat repéh nyöcök satay sapa patöh.
“Budök Ndok tu kalu dapat aku kerjöng, aku nök patöh tekök dia ggining,” kata Mat, mata ssinör gerang. “Nasib baik dia lari aku dök lèh kejör dia sebak dia cedah.”
Lengang Munöh berenti, dök jadi cicöh satay perok ayang ddalang kuöh.
“Mung jjupa dia sekali bbawöh kaing kènbèh mung döh tau dia buléh lari cedah!” Cik Kalèh tarék sapu tangang dari dalang köcèk.
Mat Spröng kerling ke Munöh. “Bila aku paka baju lèhèr bulat Hari Sukang Sekölöh Sultang Slemang hök Mok beri aku paka tu aku tau tu bukang baju mung Mèk. Baju tu hök örang lömba lari hari spök. Dök ssaböh mung paka, Mèk, sebak mung bukang saja dökléh lari, lipah kècök pong mung dök dang nök hambak.”
Cik Kalèh gerèhèng dua tiga kali, ppala dia ppaling tang ke laing. Mata Munöh tèngök ppinör ke aröh Ayöh dia.
“Sebak tulah aku gi tanya Budök Nama Ku Ali tu sebak dia sekauk, jaga kèmöh hari Spök, dia tahu sape lari, sape dök,” tamböh Mat.
Cik Kaleh akat jari, tapi suara Mat lebih kuat. “Bila bbunying nama Mat Ndok béng Awang, aku pahang selalu sebak apa Awang tudong lengang dia denge pinggang masa dia sapu mèja ddepang aku kkeda Bhiku ari tu.”
“Sape pulök?” Tanya Cik Kalèh, mata belalök.
“Mak Ndok béng Awang, Lèh.” Muka Mat naik mèröh. “Awang tukang cuci mèja kkeda Bhiku tu ada sipang batu putih kkelik bbawöh lengang baju dia, bila aku jjupa surak pajök ddalang töng sapöh aku tau selalu dia buat peranga dök mölèk.”
Pagi tu köpi ddalang cawang tebal rasa pahit ccapor kelat. Mat Spröng lupa buboh gula sebab ralék buka cerita. “Gelang geliga nyör Tok Nyang aku tu aku kena mmana-mana pong. Dia dapak di Pahang masa gi cari Tong Tèja denge Megak Panji Alang. Bila aku tanya Lijöh baru aku tau söhèh dia beri ke Munöh hari jadi baru ning...”
“Ayöh döh kat lima tahong Ayöh tingga rumöh, tingga Mök. Gelang tu Mak Ndok mitök pinjang sebab nök gi cari Ayöh dia kata ada di Kuala Berang masa jjupa Mèk kkeda. Dia kata bila kita jjupe Ayöh di nung kita buléh nniköh.”
“Dökkanglah Pök dia pong sama subhak,” Cik Kalèh ccelöh masok.
“Dua kali lima je,” jawab Mat. “Nök bawök anök aku gi ddarak, nök ajök nniköh pulök lepah gada gelang geliga ttuöh aku.”
“Mèk nyessa ayöh,” kata Munöh. “Mèk ingak dia budök baik.”
“Tapi marilah Ayöh balék dudok denge Mök, ssiang dia dok ambék upöh bbasoh kaing nök beli berah secupök.”
Mata Mat tundok bbawöh. Mulok dia berenti mamöh, jari dia urot lidi satay sapa patöh. “Gilah balék semula,” Cik Kalèh pong masok capor. “Dök baik bbalöh lama-lama. Ssiang Munöh. Ssiang Lijoh.”
Mat Spröng ingak balik pagi Jema'ak masa dia kkejuk napök Lijöh ddiri ccegak ddepang wakah.
“Kalu aku balek nati Lijöh pulök ssiang aku macang ikang,” kata Mat.
“Dök Ayöh,” Munöh jawak cepat. “Mök napök je bèkèng, tapi dia dok sebok sökmö nama Ayöh.”
Bila Cik Kaléh tingga Mat Spröng denge Munöh ttepi paya dekat Batas Baru, anök bbiri gguling bating belakang rök; burong ciök nnyaning lagu cèk-cèk, galök. Munöh lega dapak balék derumöh denge Ayöh dia nök jjupa Mök.
* * *Cik Kalèh tengöh hiruk air kawe ddalang piring kkeda köpi Wang Wook bila talipong bbunyi ddering ddalang pöndök Talikong ddepang keda, tunggu örang jawak. Tok peraih ikang tengöh isak rökök ttepi pagör, dia masok terus akat. Pitu pöndök talipong bbuka sikik, ppala Tok Peraih jengök keluör tèngök kkeda Wang Wook.
“Lèh, ada örang nök ccakak denge mung!”
Cik Kalèh lari cepak jemerang jalang. “Halo,” bbunying suara köhör dari jauh. “Mung Lèh?”
“Mak, macang mana mung tau aku ada ssining?”
“Aku tahu pe'el mung Lèh. Mung mesti gi sölör Awang tu dari jaoh, tapi dia takdök döh, balék ddarak lesat patat,” kata Mat Spröng, suara dia naik sikik. “Aku di pöndök talipong ning, ddepang rumöh Mr Hamid belakang sekölöh rendöh Sultang Slèmang, dekat rumöh Lijöh. Rumöh akulah jugök, aku lupa sebab lama dök balik...”
“Mung bbaik semula döh? Bagoh Mak, ba'ape...”
“Lèh,” kata Mat, separoh bbisik. “Ma'ajong hök mung beri ke aku dulu tu, ada lagi? Aku nök mitok sikik.”
Cik Kalèh suka kah-kah sapa belöhök.
TAMAK - FINIS----------------------------------------------------------------
* Kitab Tajul Mulk, an ancient manual of Tibb (medicine) and subtle forces.
Look-back:The Return of Mat Spröng;
Mat Spröng Kelecak Barak II;
Mat Spröng Kelecak Barak III;
Mat Spröng Kelecak Barak IV;
Mat Spröng Kelecak Barak V; Mat Spröng Kelecak Barak VI.Labels: Mat Spröng Kelecak Barak VII